IPA, weizen, tripel, kriek, saison… de speciaalbiersoorten vliegen je de laatste jaren om de oren. Hoe weet jij wat je het lekkerst vindt? De consument heeft advies nodig en krijgt dat ook op steeds meer plekken: het vak biersommelier wordt namelijk populairder. Dit jaar stijgt het aantal gecertificeerde biersommeliers tot boven de 200, vooral in brouwerijen en cafés en restaurants.
“De groei hangt samen met de toegenomen interesse in bier”, zegt Henri Reuchlin, coördinator bij de enige officiële Nederlandse ‘bieropleider’ StiBON. “Die wordt weer deels veroorzaakt door het steeds uitdijende bieraanbod. Consumenten zien door de bieren het bos niet meer en hebben behoefte aan advies. Ook is er simpelweg meer te vertellen.”
Waar je als wijnliefhebber al tientallen jaren wijnsommelier kunt worden, bestaat het vak biersommelier pas een paar jaar. In 2013 werd de eerste lichting biersommeliers gediplomeerd door StiBON. Momenteel zijn er 185 (250+ d.d januari 2021) biersommeliers in Nederland. Jaarlijks komen er 30 tot 40 bij.
Hoe moet je eigenlijk bier proeven? Leer in deze video hoe je dit weekend in de kroeg mensen kan imponeren:Video afspelen02:33Zo kun jij goed bier leren drinken
Volgens Arjanneke van den Berg, eigenaar van de Gooische Bierbrouwerij en sinds vorig jaar ook biersommelier, past het opkomende biersommelierschap bij de vraag naar eerlijke en ambachtelijke producten. “Mensen zijn de laatste tijd meer geïnteresseerd in het verhaal achter het product. Waar komt het vandaan, hoe wordt het gemaakt en wat kan ik er mee?”
Het Nederlands Gilde der Biersommeliers legt uit: een biersommelier is iemand die gespecialiseerd is in bier. Hij of zij kan gedetailleerde informatie geven over ingrediënten, het brouwproces, de bierstijlen, de smaakprofielen, het proeven, maar ook de afwijkingen, tot aan een stuk geschiedenis, de biercultuur wereldwijd, de laatste trends, en het geven van bieradvies bij een gerecht en uitleg over de bierkaart en het gebruik van het juiste glaswerk.
De klandizie is inderdaad geïnteresseerd in bier, dus moet het personeel in cafés, restaurants of brouwerijen ingelezen zijn, zegt Gijs Troost, biersommelier van de eerste lichting (2013) en examinator bij StiBON. “Mensen vragen naar kennis, dus dan kan je als horecapersoneel niet met een mond vol tanden staan. Je moet een goed verhaal hebben.”
Arjanneke van den Berg (links) en Gijs Troost voor de brouwketels van hun brouwerij CARMEN DORLO/NOSHet Diploma Biersommelier EIGEN FOTO
Dat ambassadeurschap van de biersommelier is erg belangrijk, zegt Van den Berg (lievelingsbier: Schlenkerla Rauch Märzen) . “Er is een wildgroei aan speciaalbier. Om de kwaliteit te bewaken moet je iemand kunnen zeggen wat nou echt een goed biertje is. Bier heeft een breed smaakpalet.”
Drink een Geuze alsjeblieft niet bij een friszure salade.
Biersommelier Gijs Troost
Iemand die nog niet zo ervaren is in het drinken van speciaalbier geef je een ander biertje dan een echte (bier-)ervaringsdeskundige, gaat Troost (lievelingsbier: Rodenbach Grand Cru) verder. “Ik kan me mijn eerste (zure) Geuze nog herinneren: ik dacht dat ik in de zeik genomen werd. Nu zou ik als sommelier tegen iemand zeggen: drink een Geuze alsjeblieft niet bij een friszure salade.”
Of een andere tip: drink je bier niet te koud. “Heel veel mensen drinken hun speciaalbier ijskoud. Dat is helemaal niet de bedoeling. Als het bier te koud is, komen geur en smaak niet goed vrij. Op het etiket staat de temperatuur waarop het bier te serveren, dat is voor speciaalbier vaak tussen de 8 en 10 graden.”
Voor de beschermde titel Doemens Diplom Biersommelier doorloopt een cursist eerst de Nederlandse bieropleiding van StiBON, met een theoretisch en een praktisch examen. Bij het behalen van niveau 2, met voldoende cijfers, volgt er een driedaagse training in het Oostenrijkse Obertrum met afsluitend ook een theoretisch en praktisch examen. Pas na het behalen van dit derde niveau draagt men de titel.
Daarnaast is een taboe op bier in toprestaurants gelukkig niet meer van deze tijd, zegt Van den Berg. “Een bierspijscombinatie werkt soms beter dan een wijnspijscombinatie. Dat beginnen restaurants nu heel goed in te zien en daarom schakelen ze vaker biersommeliers in. Sommige restaurants ontwikkelen ook eigen bier.”
Het heeft even geduurd voordat het speciaalbier deze populariteit heeft verworven, terwijl wijn altijd al populair in restaurants was. “Het bier zat vroeger in een cultureel verdomhoekje. Bier was voor plebs en wijn was voor het chique volk. Zo was het gewoon verdeeld vroeger”, zegt Troost.
“En nu nog steeds wel een beetje: zelden zie je een student ‘adje!’ roepen en een glas wijn achterover gooien. Alleen merk je wel dat bier van dorstlesser nu al vaker is veranderd in bier om te proeven.”
Heineken is als een broodje kroket of bami van het afhaalrestaurant. Het smaakt prima, maar de smaken schieten er niet bovenuit.
Toch zou je je bier net als wijn moeten voorproeven, zeggen Van den Berg en Troost. “Een bier kan net als wijn ‘kurk’ hebben. Alleen gaat het hier natuurlijk niet om kurk, maar om andere afwijkingen: misschien is het verzuurd, verkeerd bewaard, is het bier te kort gekookt. Als je dat proeft, hoef je het bier niet per se terug te sturen, maar je kan het wel benoemen”, zegt Van den Berg.
Niet al het bier hoeft voorgeproefd te worden. “Nee, een Heineken niet. Heineken is als een broodje kroket of bami van het afhaalrestaurant. Het smaakt prima, maar de smaken zijn nooit uitgesproken en daar zul je ook niet snel een afwijking in proeven”, lacht Troost.
Wijn, bier, water, thee, chocolademelk…
Van den Berg en Troost zouden graag zien dat de restaurants naast een wijnsommelier ook een biersommelier krijgen of raadplegen. “Ik kan natuurlijk niet in de toekomst kijken, maar speciaalbieren kunnen steeds meer met goede wijnen concurreren. Laten we hopen dat dit gebeurt”, aldus Troost.
Dat zou Reuchlin van StiBON ook geen gek idee vinden. “We zien wel interesse van wijnsommeliers die bier erbij willen doen. Dat is een goede zaak. Je zou toch niet willen dat er een heel peloton aan sommeliers rond je tafel staat: voor wijn, voor bier, voor water, voor thee, voor gedistilleerd, voor chocolademelk”, grapt Reuchlin.